Son zamanlarda beni etkileyen bir görüş gördüm: Bazı ekonomik yapılar görünüşte büyük bir hacme sahip olabilir, ancak dış ticaret damarları kesildiğinde, iç döngülerin asla dönmeyeceği gerçeği var. Bu söz, küreselleşmeye bağımlı olan herhangi bir ekonomi için abartılı sayılmaz.

Öncelikle coğrafi tuzağı ele alalım. Doğu Asya'daki büyük bir ülke geniş topraklara sahip, ancak deniz çıkışı adalar zinciri tarafından doğal olarak kapatılmış durumda — bu bir komplo teorisi değil, harita ortada. Küresel ticaretin %80'i deniz taşımacılığına dayanıyor ve Malakka Boğazı, yılda 80 binden fazla geminin geçtiği bu kritik su yolu, bu sayının %60'ının bu ülkeye ait malları taşıdığı bir yer. Daha da tehlikeli olan, enerji bağımlılığı: %80'den fazla ham petrol Orta Doğu ve Afrika üzerinden buraya taşınıyor. Bu ne anlama geliyor? Bu su yolunda bir dalgalanma olduğunda — hatta sadece bölgesel bir çatışmanın sigorta maliyetlerini artırması durumunda — yurtiçindeki petrol fiyatları anında etkilenir, sanayi elektriği maliyetleri fırlar, enflasyon beklentileri hemen piyasada panik yaratır.

Büsferi Boğazı'nın tehlikeleri daha ince. Bu derin su yolu, sadece Pasifik rotasının kritik bir düğümü değil, aynı zamanda dünyanın dört bir yanını bağlayan iletişim fiber optik kablolarının da döşendiği bir yerdir. 2006 yılında Tayvan denizinde meydana gelen deprem, kabloları keserek Asya'daki birçok ülkenin birkaç gün boyunca internetten kopmasına neden oldu - bu, barış zamanındaki bir kazaydı. Şimdi bu bölgede askeri faaliyetler sıklaştı, bir çatışma patlak verirse, sadece lojistik kesintiye uğramakla kalmayacak, uluslararası finansal işlemlerin veri iletimi de felç olabilir. Kripto piyasası için bu, borsaların bölgesel olarak takas gerçekleştiremeyeceği, stabilcoin teminatlarının ( gibi hazine bonolarının fiyat keşif mekanizmasının işlemediği anlamına geliyor.

Kaynak yapısındaki ciddi sorunlara bir daha bakalım. Lityum madeni, yenilenebilir enerji devriminin bel kemiğidir; iç kaynaklar yeterince tatmin edici olsa da, 2025'te hala %50'den fazlası Avustralya ve Şili'ye bağımlı olacaktır. Bu bağımlılık, savunma sanayisinde daha da kritik: Füze radarları için gerekli olan galliyum ve zırhlı mermiler için gereken tungsten, yerel olarak işlenebilse bile, ham madde dış kaynaklara bağlıdır. Ticaret yolları engellendiğinde, Chengdu'daki savaş uçağı üretim hattı ve Chongqing'deki zırhlı araç fabrikası aynı anda durabilir - bu bir tehdit değil, tedarik zinciri yönetiminin temel bilgisi.

Bazıları gıda bağımsızlığından bahsedebilir, ancak sanayi modern ekonominin bel kemiğidir. Hebei yılda 200 milyon tonun üzerinde çelik üretiyor, bu da ülke toplamının dörtte birine denk geliyor, ancak çelik üretiminde kullanılan demir cevherinin %80'i Brezilya ve Avustralya'dan ithal edilmektedir. Bu madencilik gemileri gelmezse, Tangshan'daki çelik fabrikaları doğrudan kapanır ve birlikte gemi inşa fabrikaları ) gibi Shanghai Jiangnan Gemi İnşa Fabrikası ( ve askeri sanayi işletmeleri de faaliyetlerini durdurmak zorunda kalır. Özel çelik olmadan, en gelişmiş planlar bile sadece atık kağıttır.

Ekonomik alandaki risk aktarımı daha hızlıdır. Guangdong'un GSYİH'si 14 trilyon yuana ulaştı, ancak Guangzhou Limanı ve Shenzhen Limanı'ndaki yük hacminin %60'ından fazlası ithalat ve ihracata aittir. Orta Avrupa Tren Yolu bazı yük taşımalarını yönlendirmiş olsa da, büyük miktardaki mallar ) petrol, demir cevheri, soya ( demiryolu ile taşınamaz, deniz taşımacılığına bağımlıdır. Malakka veya Süveyş Kanalı'nda herhangi bir aksama, Zhu Sanjiao'daki elektronik fabrikaları ve Yangtze Deltası'ndaki tekstil endüstrisinin stok birikimine yol açar, işsizlik oranları artar - bu, tüketim piyasası ve riskli varlıklar ) dahil kripto para birimleri ( için doğrudan bir darbe olur.

Kuzey Kutbu rotası genellikle alternatif bir seçenek olarak görülmektedir, ancak gerçeklik oldukça serttir: Bu rota yılda yalnızca 5-6 ay boyunca geçişe açıktır ve kapasitesi geleneksel rotalara kıyasla çok daha düşüktür. Bu, bir eve yan kapı eklemek gibidir, ancak ana girişin anahtarı hala başkasının elindedir.

En ironik olan, askeri endüstrinin "ters bağımlılığı"dır. Bir ABD düşünce kuruluşu raporuna göre, silah sistemlerinin %80'inden fazlası, Çin'in kritik madenlerine bağımlıdır. Ancak tersine bakıldığında, F-35 ile aynı tip kızılötesi dedektörlerde kullanılan indiyum antimon ve insansız hava araçlarının optik sistemlerinde kullanılan germanyum gibi bu malzemeler üretilebilse de, hammaddelerin ithal edilmesi gerekmektedir. Bir kez tedarik yolları kesildiğinde, sadece nadir toprakları "silahlandırmak" için rakiplerle mücadele edilemeyecek, kendi füze yönlendirme çipleri ve radar sistemleri de malzeme eksikliği nedeniyle durma noktasına gelebilir.

Bu mantığın kripto piyasasına etkisi oldukça doğrudandır: Fiziksel ekonominin tedarik zinciri jeopolitik istikrara yüksek derecede bağımlı olduğunda, herhangi bir "merkeziyetsiz" anlatı fiziksel dünyanın engelleriyle yüzleşebilir. Örneğin, Bitcoin madenciliği ucuz elektriğe son derece bağımlıdır, oysa elektrik kömür ithalatına bağlıdır; stabilcoinlerin teminatı ) ABD tahvilleri, altın ( ise küresel finansal sistemin normal işleyişine ihtiyaç duyar; hatta blok zinciri düğümlerinin dağılımı bile uluslararası iletişim altyapısının bütünlüğünden etkilenir.

Bu yüzden "Web3 geleneksel finansı atlayabilir" diyenler, bir gerçeği unutmuş olabilirler: Kod bulutta çalışır ama sunucuların elektriği olmalı, fiber optik kabloların çalışması gerekir, madencilik makinelerinin çipleri olmalıdır. Eğer küresel tedarik zinciri gerçekten çökerse, kripto piyasası bir sığınak olmayacak, yalnızca ilk satılan yüksek riskli varlıklar arasında yer alacaktır.

Şu anda bu konuları tartışmak kaygı satmak değil, herkesin dikkatini çekmek: Makro riskler asla "kara kuğu" değildir, haritada açıkça görünen darboğazlardır. Piyasa hâlâ AI kavramını ve Meme paralarını konuşurken, gerçek sistemik risk muhtemelen Malakka Boğazı'ndaki bir tanker üzerinde gelişiyor olabilir.