Các loại chứng khoán tài chính là gì? Hướng dẫn cơ bản dành cho người mới bắt đầu

Khi nói đến tài sản tài chính nhiều người có thể cảm thấy nó xa vời, nhưng thực tế đó là nền tảng quan trọng của đầu tư hiện đại. Dù bạn là người mới bắt đầu hay quan tâm học hỏi về quản lý vốn, việc hiểu các loại tài sản tài chính sẽ mở ra một thế giới mới về cơ hội tạo ra thu nhập.

Tài sản tài chính là gì? Hãy hiểu rõ về nó

Trong cách đơn giản nhất, tài sản tài chính là giấy tờ hoặc hợp đồng thể hiện quyền và nghĩa vụ về tài chính giữa bên mua và bên bán. Giá của các tài sản này không cố định mà sẽ biến động theo điều kiện thị trường, tình hình kinh tế và cung cầu trong từng thời kỳ.

So sánh với việc mua cổ phiếu, khi bạn sở hữu cổ phần của một công ty, nghĩa là bạn là chủ sở hữu một phần của công ty đó. Khi quyết định mua trái phiếu, bạn đang cho vay tiền cho tổ chức phát hành và nhận lại lợi tức là lãi suất.

Phân loại tài sản tài chính: phức tạp và không phức tạp

Tài sản tài chính có thể chia thành hai nhóm lớn dựa trên mức độ hiểu biết và rủi ro:

Tài sản không phức tạp: phù hợp cho người mới bắt đầu vì cấu trúc rõ ràng và dễ hiểu, như cổ phiếu (Stocks), trái phiếu (Bonds), tiền gửi tiết kiệm (Fixed Deposits), và quỹ mở (Mutual Funds).

Tài sản phức tạp: đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm nhiều hơn, như phái sinh (Derivatives), quyền chọn (Options), hợp đồng tương lai (Futures), và trái phiếu chuyển đổi (Convertible Bonds). Những tài sản này có mức độ rủi ro cao hơn nhưng cũng có thể mang lại lợi nhuận lớn khi sử dụng phù hợp.

Các loại tài sản tài chính bạn nên biết

1. Chứng khoán vốn (Equity Securities)

Cổ phiếu (Stocks): Khi mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông của công ty, có quyền tham gia quyết định quan trọng và nhận phần lợi nhuận dưới dạng cổ tức. Có hai loại chính là cổ phiếu phổ thông (có quyền biểu quyết) và cổ phiếu ưu đãi (được nhận cổ tức trước nhưng không có quyền biểu quyết).

Chứng quyền (Warrants): Cho phép người sở hữu quyền mua cổ phiếu với giá cố định trước một thời hạn nhất định.

2. Chứng khoán nợ (Debt Securities)

Trái phiếu (Bonds): Là chứng khoán thể hiện khoản nợ do chính phủ hoặc công ty phát hành. Người nắm giữ nhận lãi định kỳ và khi đáo hạn sẽ nhận lại số tiền gốc.

Trái phiếu doanh nghiệp (Corporate Bonds): Trái phiếu do các công ty tư nhân phát hành, phù hợp cho người muốn có thu nhập ổn định.

Chứng thư tiền (Bills): Là chứng khoán nợ ngắn hạn, thường không quá 1 năm.

3. Phái sinh (Derivatives)

Hợp đồng tương lai (Futures): Hợp đồng cam kết mua bán tài sản trong tương lai theo giá đã thỏa thuận. Thường dùng cho hàng hóa như dầu mỏ, vàng.

Quyền chọn (Options): Hợp đồng cho phép không bắt buộc mua hoặc bán tài sản trong tương lai.

Swaps (Swaps): Giao dịch trao đổi dòng tiền trong tương lai giữa hai bên.

( 4. Các loại tài sản khác phổ biến

Quỹ mở )Mutual Funds###: Tập hợp tiền của nhiều nhà đầu tư để đầu tư vào các loại tài sản khác nhau, giúp phân tán rủi ro tốt.

ETF (Exchange Traded Funds): Quỹ giao dịch trên thị trường chứng khoán, theo dõi chỉ số hoặc nhóm tài sản.

REITs (Real Estate Investment Trusts): Công ty đầu tư vào bất động sản, trả cổ tức cho nhà đầu tư.

Những lưu ý dành cho người mới bắt đầu: đừng để rủi ro cắn ngược

Trước khi bắt đầu đầu tư, người mới nên hiểu rõ một số vấn đề quan trọng:

Đừng bỏ qua việc học hỏi: Không hiểu rõ về tài sản đầu tư = quyết định không sáng suốt. Học về từng loại tài sản, các yếu tố ảnh hưởng đến giá và cách phân tích dữ liệu cơ bản.

Bắt đầu nhỏ để học hỏi: Không cần bỏ nhiều tiền ban đầu. Chọn số tiền chấp nhận được nếu thua lỗ và không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Cẩn thận khi sử dụng đòn bẩy (Leverage): Vay mượn để tăng khả năng đầu tư có rủi ro cao. Tăng khả năng sinh lời nhưng cũng làm tăng khả năng thua lỗ. Sử dụng đòn bẩy thấp để tự bảo vệ mình.

Phân tán rủi ro: Đừng đầu tư toàn bộ tiền vào một loại tài sản. Thị trường giảm, danh mục đa dạng sẽ giảm thiểu thiệt hại.

Bảng so sánh các loại tài sản chính

Ưu điểm và hạn chế: tài sản tài chính có hai mặt

Ưu điểm:

• Đa dạng: lựa chọn tài sản phù hợp mục tiêu và mức độ rủi ro
• Thanh khoản cao: dễ mua bán, chuyển đổi thành tiền mặt nhanh
• Phân tán rủi ro: không cần tập trung vốn vào một loại tài sản
• Thu nhập đều đặn: trái phiếu / tiền gửi tiết kiệm cho lợi nhuận cố định

Hạn chế:

• Rủi ro biến động thị trường: cổ phiếu có thể mất giá trị
• Phức tạp: một số tài sản đòi hỏi kiến thức nâng cao
• Rủi ro vỡ nợ: công ty không thanh toán được
• Phí và chi phí: làm giảm lợi nhuận thu được

Làm thế nào để chọn đúng tài sản tài chính?

( 1. Xác định rõ mục tiêu

• Cần thu nhập đều đặn? Chọn trái phiếu hoặc tiền gửi tiết kiệm
• Muốn tăng trưởng vốn dài hạn? Cổ phiếu có thể là lựa chọn tốt
• Muốn phòng ngừa rủi ro? Phái sinh như quyền chọn giúp ích.

) 2. Đánh giá mức độ chấp nhận rủi ro

• Rủi ro thấp: Tiền gửi tiết kiệm / Trái phiếu chính phủ
• Rủi ro trung bình: Trái phiếu doanh nghiệp / Quỹ mở
• Rủi ro cao: Cổ phiếu / Phái sinh

3. Xem xét thời gian đầu tư

• Ngắn hạn: Tín phiếu kho bạc / Trái phiếu ngắn hạn ###Thanh khoản cao###
• Trung dài hạn: Cổ phiếu / Trái phiếu dài hạn (Lợi nhuận cao hơn)

Các tài sản phổ biến để giao dịch

Dành cho những người quan tâm đến giao dịch (mua bán ngắn hạn), các tài sản tài chính phổ biến gồm:

Cổ phiếu: Giao dịch trên thị trường chứng khoán, có cơ hội lợi nhuận từ biến động giá, phù hợp cho người nghiên cứu kỹ về công ty.

Forex: Giao dịch tiền tệ, thị trường mở 24h, thanh khoản cao, phù hợp cho phân tích kỹ thuật, các cặp tiền phổ biến như USD/JPY, EUR/USD, USD/THB.

Hợp đồng tương lai: Giao dịch hàng hóa như dầu mỏ, vàng, giúp quản lý rủi ro.

CFD (Contract for Difference): Tài sản phái sinh phổ biến hiện nay, giúp giao dịch dựa trên biến động giá mà không cần sở hữu tài sản thật. Có thể dùng đòn bẩy cao, giao dịch cả lên và xuống, phù hợp để đầu cơ dựa trên biến động giá.

ETF: Quỹ đầu tư trên thị trường chứng khoán, giúp phân tán rủi ro dễ dàng, chi phí thấp, phù hợp cho người muốn an toàn.

Tóm lại: Tài sản tài chính mở ra cánh cửa thế giới đầu tư

Tài sản tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự giàu có và quản lý vốn. Dù là cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh hay các loại khác, mỗi loại đều có đặc điểm và tiềm năng riêng.

Việc hiểu rõ tài sản tài chính là biết công cụ nào phù hợp với mục tiêu của bạn, nghiên cứu kỹ trước khi đầu tư, bắt đầu với số tiền nhỏ và luôn nhớ rằng “đầu tư tốt là đầu tư mà bạn thực sự hiểu rõ”. Với việc lựa chọn tài sản cẩn thận và lập kế hoạch tốt, bạn có thể xây dựng danh mục đầu tư đa dạng và thành công.