Bảng cân đối kế toán: Cấu trúc, thành phần và cách hiểu đúng

Trong môi trường đầu tư hiện tại đầy biến động và không chắc chắn, quyết định đầu tư không nên dựa vào cảm tính hoặc ý kiến cá nhân một cách đơn thuần. Dữ liệu số liệu, dữ liệu thực tế là công cụ cần thiết cho nhà đầu tư. Bảng cân đối kế toán là trợ thủ đắc lực thể hiện tình hình tài chính phát sinh từ hoạt động của công ty, dù là theo quý hay theo năm. Cùng xem tài liệu quan trọng này gồm những gì.

Bảng cân đối kế toán có ý nghĩa gì?

Bảng cân đối kế toán (Financial Statement) là tài liệu tài chính tóm tắt dữ liệu số liên quan đến tình hình tài chính của công ty. Dùng để phân tích hiệu quả hoạt động và khả năng quản lý nguồn lực của tổ chức. Các khoản lợi nhuận hoặc lỗ, dòng tiền, đầu tư, nợ phải trả, giá trị các tài sản đều xuất hiện trong tài liệu này.

Ngoài việc sử dụng bảng cân đối kế toán để tuân thủ các quy định pháp luật, công ty còn có thể dùng dữ liệu để đánh giá khả năng sinh lợi, xây dựng chiến lược marketing hoặc quyết định mở rộng kinh doanh.

3 loại tài liệu chính cấu thành bảng cân đối kế toán

1. Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet)

Muốn biết công ty có bao nhiêu tài sản, vay nợ từ ai, và giá trị vốn chủ sở hữu là bao nhiêu, câu trả lời nằm trong bảng cân đối kế toán. Tài liệu này thể hiện tổng quan tình hình tài chính tại một thời điểm nhất định, ví dụ ngày 31 tháng 12 năm 2567, qua so sánh tổng tài sản, tổng nợ và vốn chủ sở hữu.

2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement)

Muốn biết công ty có lợi nhuận hay lỗ trong kỳ vừa qua? Thông tin này nằm trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Tài liệu này thể hiện tổng doanh thu, các khoản chi phí và kết quả cuối cùng là lợi nhuận ròng hoặc lỗ ròng. Ngoài ra, còn giúp quản lý tính toán thuế phải nộp và lập kế hoạch kiểm soát chi phí để giảm thuế.

3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement)

Tiền mặt vào ra của công ty đến từ đâu và đi đâu? Báo cáo lưu chuyển tiền tệ thể hiện nguồn gốc của tiền mặt, có thể từ hoạt động kinh doanh, đầu tư hoặc vay nợ, và cho biết tiền đã được sử dụng vào mục đích nào. Tài liệu này giúp nhà quản lý nhìn rõ tình hình thanh khoản và khả năng sinh lợi thực sự của công ty.

2 loại tài liệu bổ sung

Báo cáo biến động vốn (Statement of Changes in Equity)

Chỉ ra các biến động xảy ra với vốn của công ty như phát hành cổ phiếu mới, mua lại cổ phiếu, chi trả cổ tức hoặc lợi nhuận giữ lại. Tất cả các yếu tố này ảnh hưởng đến phần vốn của tổ chức.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh toàn diện (Comprehensive Income Statement)

Khi phân tích báo cáo này, nhà đầu tư có thể kiểm tra các chi tiết như doanh thu tăng giảm, các khoản chi phí bất thường, kiểm soát chi phí EBITDA, lợi nhuận trên cổ phiếu và các rủi ro khác có thể ảnh hưởng đến kết quả hoạt động.

Ưu điểm - Nhược điểm của việc sử dụng bảng cân đối kế toán

###Thông tin hữu ích cho nhà đầu tư

1. Nhìn rõ tình hình tài chính - Đánh giá sức mạnh của công ty, khả năng thanh toán nợ và tình hình tài chính chung.

2. Ra quyết định đầu tư tốt hơn - Có dữ liệu số giúp phân tích, lựa chọn cổ phiếu có chất lượng và tiềm năng.

3. Theo dõi kết quả hoạt động - Hiểu rõ nguồn lợi nhuận, cách quản lý tài sản và nợ phải trả.

4. Lập kế hoạch phát triển - Nhìn thấy điểm mạnh, điểm yếu và tìm cơ hội mở rộng kinh doanh.

###Hạn chế cần lưu ý

1. Dữ liệu phức tạp - Đối với người không có nền tảng kế toán, việc đọc và hiểu bảng cân đối kế toán có thể khó, đặc biệt với các công ty lớn.

2. Độ chính xác của dữ liệu - Thông tin có thể được điều chỉnh hoặc có lỗi trong ghi nhận.

3. Chỉ số số liệu đơn thuần - Không thể phản ánh các vấn đề chất lượng hoặc phức tạp khác của doanh nghiệp.

4. Thay đổi theo luật pháp - Dữ liệu từng năm có thể không so sánh được một cách chính xác.

Cách phân tích bảng cân đối kế toán

Khi đọc bảng cân đối, tự hỏi:

• Tổng tài sản của công ty là bao nhiêu?
• Tổng nợ phải trả là bao nhiêu?
• Vốn chủ sở hữu là bao nhiêu?
• Tỷ lệ nợ trên tài sản như thế nào?

Khi đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, kiểm tra:

• Doanh thu tổng tăng hay giảm so với năm trước?
• Các khoản chi phí có bất thường không?
• Lợi nhuận ròng tăng hay giảm?
• Tỷ lệ chuyển đổi doanh thu thành lợi nhuận ra sao?

Khi xem báo cáo lưu chuyển tiền tệ, chú ý:

• Tiền mặt từ hoạt động kinh doanh tăng hay giảm?
• Có đầu tư mới không?
• Công ty có trả nợ hoặc vay mượn không?
• Tình hình tiền mặt còn lại như thế nào?

Nơi tìm kiếm thông tin về bảng cân đối kế toán?

Trang web công ty - Phần Nhà đầu tư thường có báo cáo tài chính đầy đủ.

Các trang web dữ liệu tài chính - Investing.com, Bloomberg, Reuters, Yahoo Finance, Google Finance là nguồn dữ liệu toàn diện, có biểu đồ và bảng tóm tắt qua dịch vụ.

Báo cáo phân tích của chuyên gia - Các nhà phân tích thị trường viết báo cáo so sánh nhiều công ty.

Cơ sở dữ liệu của các tổ chức tài chính - Ngân hàng và các tổ chức tài chính cung cấp nghiên cứu cổ phiếu và dữ liệu bổ sung.

Nhà đầu tư tin tưởng dữ liệu từ bảng cân đối kế toán vì:

Đánh giá khả năng tài chính - Nhìn thấy công ty có tình hình tài chính vững mạnh và khả năng thanh toán nợ hay không.

Ra quyết định trước khi đầu tư - Có dữ liệu nền tảng rõ ràng hơn để quyết định đầu tư hoặc tránh né.

Đánh giá kết quả hoạt động - Hiểu rõ khả năng tạo lợi nhuận và quản lý nguồn lực.

Quản lý rủi ro - Nhận biết các biến số tài chính có thể ảnh hưởng và lập kế hoạch ứng phó.

Theo dõi hiệu quả của ban lãnh đạo - Xem liệu ban lãnh đạo có thể tạo ra giá trị cho cổ đông hay không.

Lựa chọn công cụ hỗ trợ đầu tư hiệu quả

Sau khi nghiên cứu bảng cân đối kế toán, nhà đầu tư có thể đầu tư qua các phương thức:

1. Đầu tư trực tiếp vào cổ phiếu - Mua bán cổ phiếu qua nhà môi giới như bình thường.

2. Hợp đồng chênh lệch (CFD) - Linh hoạt hơn, có đòn bẩy cao (tối đa 1:20), cho phép giao dịch cả lên và xuống, kiếm lợi từ giảm giá.

3. Các công cụ đa dạng - CFD giúp nhà đầu tư nhỏ và trung có thể tham gia thị trường mà không cần vốn lớn, vì đòn bẩy tăng khả năng mua.

4. Giao dịch giảm thiểu rủi ro - CFD còn cho phép bán cổ phiếu dự đoán giảm mà không bị hạn chế hay phát sinh chi phí bổ sung.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần hiểu rằng đòn bẩy cao đi kèm rủi ro lớn, lợi nhuận cao có thể đi kèm tổn thất lớn hơn.

Tóm lại

Việc học và hiểu bảng cân đối kế toán là kỹ năng quan trọng của nhà đầu tư hiện đại. Dù là phân tích trước khi quyết định đầu tư, lập kế hoạch phát triển doanh nghiệp hay kiểm tra tình hình tài chính chung, đặc biệt đối với các công ty không có bộ phận kế toán, có thể ủy thác cho phòng kế toán lập và kiểm tra để đảm bảo dữ liệu chính xác, có thể khai thác hiệu quả.