## Chi phí biến đổi vs Chi phí cố định Người kinh doanh phải phân biệt rõ nếu không sẽ bị phạt!

Nếu bạn vận hành doanh nghiệp, từ "chi phí cố định" và "chi phí biến đổi" phải ghi nhớ rõ ràng, vì chúng quyết định mức độ linh hoạt của doanh nghiệp bạn và khả năng sinh lợi nhiều hay ít.

### Chi phí cố định là gì? Nhà máy sản xuất phải trả mà không biết lối thoát

**Chi phí cố định** là số tiền phải trả chắc chắn, bất kể doanh nghiệp hoạt động nhiều hay ít. Dừng hoạt động cũng phải trả, làm hết công suất cũng phải trả như nhau.

Đặc điểm nổi bật của chi phí cố định:
- **Không phụ thuộc vào khối lượng sản xuất** Bạn làm 100 chiếc, 1,000 chiếc hoặc không làm gì hết, các khoản này vẫn giữ nguyên
- **Quan trọng trong việc xác định giá bán** cần phải tính vào giá bán để đạt điểm hòa vốn

Chi phí cố định gồm những gì:

- **Tiền thuê nhà** thuê văn phòng, khách sạn, địa điểm làm việc, trả hàng tháng hoặc hàng năm, không thay đổi
- **Lương nhân viên** nhân viên chính thức, làm toàn thời gian, lương cố định hàng tháng, không phụ thuộc vào doanh số
- **Chi phí bảo hiểm** bảo hiểm hàng hóa, bảo hiểm doanh nghiệp, bảo hiểm rủi ro, trả định kỳ nhưng không thay đổi
- **Chi phí tài sản và thiết bị** mua máy móc, tính khấu hao, năm nào cũng phải trả như nhau
- **Lãi vay ngân hàng** vay vốn kinh doanh, lãi phải trả theo hợp đồng, không liên quan đến kết quả hoạt động

Thấy chưa? Chi phí cố định như là "phí ban đầu" mà doanh nghiệp phải gánh liên tục, vì vậy cần doanh thu đủ để trang trải.

### Chi phí biến đổi là gì? "Biến theo quá trình sản xuất"

**Chi phí biến đổi** là các khoản chi phí tăng hoặc giảm theo khối lượng sản xuất. Làm nhiều thì phải trả nhiều, làm ít thì trả ít.

Đặc điểm nổi bật của chi phí biến đổi:
- **Thay đổi theo khối lượng sản xuất** Mối quan hệ trực tiếp, sản xuất 1 tấn thì chi phí cao, sản xuất 10 tấn thì chi phí tăng gấp 10 lần
- **Đem lại sự linh hoạt** Có thể điều chỉnh số lượng phù hợp với nhu cầu thị trường, giúp kiểm soát chi phí tốt hơn

Chi phí biến đổi gồm những gì:

- **Nguyên vật liệu** thành phần, vật liệu dùng để sản xuất sản phẩm, sản xuất nhiều nguyên vật liệu cũng phải mua nhiều
- **Tiền công lao động** nhân viên làm theo giờ hoặc theo số lượng sản phẩm, không phải lương cố định cả năm
- **Điện và nước** trong quá trình sản xuất, máy móc hoạt động nhiều thì tiêu thụ điện và nước nhiều hơn
- **Bao bì và hộp đựng** vật liệu đóng gói sản phẩm, sản xuất nhiều thì cần nhiều bao bì hơn
- **Chi phí vận chuyển** giao hàng cho khách, nhiều đơn hàng thì chi phí vận chuyển tăng
- **Hoa hồng bán hàng** đội ngũ bán hàng hoặc đại lý nhận hoa hồng theo doanh số, bán nhiều thì hoa hồng nhiều hơn

### So sánh rõ ràng Chi phí cố định vs Chi phí biến đổi

| Chủ đề | Chi phí cố định | Chi phí biến đổi |
|------|---------|-----------|
| **Thay đổi hay không** | Không thay đổi, dù doanh nghiệp thành công hay gặp khó khăn | Thay đổi theo khối lượng sản xuất |
| **Ví dụ** | Tiền thuê, lương cố định, bảo hiểm, lãi vay | Nguyên vật liệu, tiền công, điện, bao bì, vận chuyển |
| **Độ linh hoạt** | Cứng nhắc, nếu có cam kết thì phải trả tiếp | Linh hoạt, có thể điều chỉnh theo tình hình thị trường |
| **Lợi ích/nguy hiểm** | Ưu điểm: dễ dự đoán; Nhược điểm: nếu doanh số giảm thì chi phí vẫn phải trả | Ưu điểm: kiểm soát chi phí tốt; Nhược điểm: cần theo dõi liên tục |

### Tổng hợp chi phí cố định và biến đổi để phân tích

**Chi phí tổng = Chi phí cố định + Chi phí biến đổi**

Tầm quan trọng của việc hiểu rõ chi phí pha trộn này:

- **Xác định giá bán phù hợp** cần phải bao gồm cả hai loại để có lợi nhuận
- **Lập kế hoạch sản xuất** biết rõ chi phí nào có thể điều chỉnh, đâu là cố định không thể thay đổi
- **Quyết định đầu tư** đầu tư vào máy móc sẽ tăng chi phí cố định, nhưng có thể giảm chi phí biến đổi, cần cân nhắc
- **Đánh giá biến động thị trường** Nếu thị trường suy giảm, chi phí cố định vẫn phải trả, còn chi phí biến đổi có thể giảm xuống

Doanh nghiệp có chi phí cố định cao sẽ cần bán nhiều để đạt điểm hòa vốn, trong khi doanh nghiệp có chi phí cố định thấp sẽ linh hoạt hơn, nhưng có thể hạn chế mở rộng.

### Áp dụng hiệu quả

Hiểu rõ cấu trúc chi phí này, người kinh doanh có thể:
- **Giảm chi phí biến đổi** bằng cách tìm nguồn nguyên liệu rẻ hơn hoặc đàm phán với nhà cung cấp
- **Tăng hiệu quả chi phí cố định** như thuê chung không gian hoặc văn phòng cùng người khác
- **Dự đoán rõ ràng** khi đã biết chi phí, có thể đặt mục tiêu doanh số chính xác

Vì vậy, bài học quan trọng là: **Nghiên cứu sâu về chi phí doanh nghiệp của bạn, phân biệt rõ phần nào là chi phí cố định, phần nào là chi phí biến đổi**. Sau đó, lập kế hoạch quản lý chi phí một cách hệ thống, doanh nghiệp mới phát triển vững chắc và sinh lợi bền vững.