## Fixed Cost là gì? Tại sao doanh nghiệp cần hiểu

Giả sử bạn mở quán cà phê từ ngày đầu tiên, bạn phải trả tiền thuê mặt bằng hàng tháng dù ngày đó bán được 1 ly hay 100 ly cà phê. Chi phí thuê vẫn giữ nguyên. Đây gọi là **Fixed Cost (chi phí cố định)**

Chi phí cố định là các khoản chi tiêu mà doanh nghiệp phải trả bất kể sản lượng hoặc doanh số bán hàng là bao nhiêu. Những khoản này vẫn giữ nguyên trong một khoảng thời gian nhất định, khiến chúng trở thành gánh nặng lớn cho doanh nghiệp cần tính toán và lập kế hoạch tài chính cẩn thận.

### Các khoản chi phí cố định mà doanh nghiệp cần biết

**Tiền thuê nhà** - Nhà làm việc, văn phòng hoặc nhà xưởng, khoản này phải trả đầy đủ hàng tháng dù doanh nghiệp có hoạt động yên ả hay không.

**Lương nhân viên** - Nếu bạn thuê nhân viên toàn thời gian, lương của họ sẽ cố định suốt tháng, không phụ thuộc vào số lượng công việc nhiều hay ít.

**Chi phí bảo hiểm** - Bảo hiểm doanh nghiệp, bảo hiểm tài sản hoặc bảo hiểm trách nhiệm pháp lý, các con số này đã được tính toán và trả dựa trên hợp đồng.

**Khấu hao tài sản** - Khi bạn mua máy móc, xe cộ hoặc thiết bị khác, giá trị của chúng được ghi nhận là chi phí khấu hao hàng năm, đây là dạng chi phí cố định.

**Lãi vay ngân hàng** - Nếu bạn vay vốn để mở rộng kinh doanh, lãi vay phải trả hàng tháng là chi phí cố định, bất kể doanh nghiệp có lãi hay lỗ.

Việc hiểu rõ fixed cost giúp đặt ra mục tiêu doanh số và lập kế hoạch phát triển. Nếu bạn biết rõ mình phải trả bao nhiêu chi phí cố định mỗi tháng, bạn có thể tính ra cần bán bao nhiêu sản phẩm để bù đắp các khoản này. Đây chính là điểm hòa vốn mà tất cả doanh nghiệp cần xác định.

## Variable Cost (chi phí biến đổi) là gì?

Khác với chi phí cố định, chi phí biến đổi là các khoản chi tiêu tăng hoặc giảm theo mức sản xuất hoặc doanh số bán hàng.

Quay lại ví dụ quán cà phê, nguyên liệu làm cà phê (hạt cà phê, sữa, đường) là chi phí biến đổi. Hôm nay bạn bán được 50 ly cà phê, bạn cần mua nguyên liệu nhiều hơn. Nếu bán chỉ 5 ly, bạn dùng ít nguyên liệu hơn.

### Ví dụ về chi phí biến đổi trong doanh nghiệp

**Nguyên liệu** - Tất cả các vật dụng dùng để tạo ra sản phẩm, càng sản xuất nhiều, cần mua nguyên liệu nhiều hơn.

**Lương trực tiếp** - Người làm việc theo giờ hoặc theo kết quả, nếu không có sản phẩm để làm, bạn không cần trả lương cho họ.

**Chi phí năng lượng và nước** - Sử dụng nhiều máy móc hơn, điện và nước tiêu thụ cũng nhiều hơn.

**Chi phí đóng gói** - Mỗi sản phẩm cần có bao bì, đóng gói, sản xuất nhiều hơn thì dùng nhiều bao bì hơn.

**Chi phí vận chuyển** - Càng nhiều hàng cần gửi, chi phí vận chuyển càng cao. Nếu không có hàng để gửi, chi phí này bằng 0.

**Hoa hồng bán hàng** - Nếu nhân viên bán hàng nhận hoa hồng theo phần trăm doanh số, bán nhiều hơn thì bạn phải trả hoa hồng nhiều hơn.

Ưu điểm của chi phí biến đổi là linh hoạt. Nếu thị trường yếu đi, bạn giảm sản xuất, chi phí biến đổi cũng giảm theo, giúp tránh mất nhiều tiền.

## Hiểu rõ để phân biệt tại sao Fixed Cost và Variable Cost khác nhau

**Fixed Cost** là chi phí cố định, phải trả dù doanh nghiệp có hoạt động hay không, không có lựa chọn, gọi là "gánh nặng cố định".

**Variable Cost** là chi phí theo khối lượng công việc, càng làm nhiều càng tốn nhiều, càng làm ít càng tốn ít, có tính linh hoạt cao.

### Ví dụ so sánh thực tế

Giả sử chi phí cố định của bạn là 50,000 บาท/tháng (tiền thuê, lương, bảo hiểm)

Chi phí biến đổi trên mỗi sản phẩm là 100 บาท

- Nếu bán được 500 sản phẩm: Tổng chi phí = 50,000 + (500 × 100) = 100,000 บาท
- Nếu bán được 1,000 sản phẩm: Tổng chi phí = 50,000 + (1,000 × 100) = 150,000 บาท
- Nếu bán được 100 sản phẩm: Tổng chi phí = 50,000 + (100 × 100) = 60,000 บาท

Thấy chưa? Dù bán chỉ 100 sản phẩm, bạn vẫn phải trả chi phí cố định 50,000 บาท. Đây là lý do doanh nghiệp cần xác định điểm hòa vốn, tức là mức doanh số để không lỗ.

## Tầm quan trọng trong quyết định kinh doanh

**Đặt giá bán** - Nếu bạn biết rõ chi phí cố định và biến đổi, có thể đặt giá bán đủ để trang trải cả hai và vẫn còn lợi nhuận.

**Lập kế hoạch sản xuất** - Hiểu rõ chi phí cố định và biến đổi giúp bạn lên kế hoạch sản phẩm và sử dụng nguồn lực hợp lý.

**Đánh giá rủi ro** - Nếu chi phí cố định quá cao, doanh nghiệp dễ gặp rủi ro hơn vì dù doanh thu giảm, bạn vẫn phải trả các khoản này.

**Quyết định đầu tư** - Trước khi mua sắm máy móc hoặc mở rộng, cần cân nhắc xem chi phí cố định mới có giúp giảm chi phí biến đổi đáng kể không.

## Tóm tắt dễ nhớ

**Fixed Cost (chi phí cố định)** - Chi phí phải trả đều đặn, bất kể hoạt động của doanh nghiệp.

**Variable Cost (chi phí biến đổi)** - Chi phí phụ thuộc vào mức hoạt động của doanh nghiệp.

Doanh nhân thành công là người hiểu rõ sự khác biệt này và dùng nó để lập kế hoạch, ra quyết định sáng suốt. Hiểu fixed cost và mối liên hệ với variable cost là nền tảng không thể thiếu để quản lý doanh nghiệp hiệu quả và bền vững lâu dài.