## Bán quá mức và Mua quá mức trong phân tích giá: Công cụ mà các nhà giao dịch cần biết

Trong lĩnh vực giao dịch chung, một trong những vấn đề khiến các nhà giao dịch thường xuyên thua lỗ nhất là việc mua hoặc bán ở mức giá không phù hợp. Tình trạng **Overbought** (mua quá mức) và **Oversold** (bán quá mức) có nghĩa là tình hình thị trường khi tài sản bị bán hoặc mua quá nhiều so với mức cần thiết. Đây là công cụ phân tích kỹ thuật giúp các nhà giao dịch tránh các điểm vào lệnh xấu.

###Ý nghĩa cơ bản của Overbought và Oversold

**Oversold (bán quá mức)** xảy ra khi tài sản bị bán quá nhiều khiến giá giảm xuống khỏi mức hợp lý. Tín hiệu này cho thấy lực bán đang kết thúc và lực mua sẽ sớm xuất hiện trở lại. Do ở mức giá thấp như vậy, người mua bắt đầu quan tâm, giá có xu hướng phục hồi.

Ngược lại, **Overbought (mua quá mức)** chỉ ra rằng tài sản đã được mua quá nhiều, đẩy giá lên cao hơn mức phù hợp. Tình trạng mua quá mức này thường dẫn đến việc điều chỉnh giảm giá vì lực mua yếu dần và các nhà bán bắt đầu chốt lời.

Việc phân loại hai trạng thái này không dựa trên giá trị hợp lý (Fair Price) theo phân tích cơ bản, mà dựa trên đo lường động lượng giá dựa trên dữ liệu giá và khối lượng giao dịch trong quá khứ.

###Công cụ kiểm tra trạng thái Oversold và Overbought

@E0# RSI ###Chỉ số sức mạnh tương đối(

**RSI** là chỉ số đo động lượng phổ biến, đo tỷ lệ giữa sự tăng giá trong một khoảng thời gian nhất định so với sự giảm giá. Công thức tính:

**RSI = 100 - )100 / (1 + RS)(**

Trong đó, RS là trung bình các giá tăng trong N ngày chia cho trung bình các giá giảm trong cùng N ngày.

Giá trị RSI nằm trong khoảng 0 đến 100, có thể sử dụng như sau:
- **RSI trên 70**: cho thấy trạng thái Overbought, giá có thể điều chỉnh hoặc đảo chiều giảm
- **RSI dưới 30**: cho thấy trạng thái Oversold, giá có xu hướng tăng trở lại

Tuy nhiên, các mức 70 và 30 chỉ là ngưỡng tiêu chuẩn và có thể điều chỉnh theo đặc điểm biến động của từng tài sản.

@E0# Stochastic Oscillator )%K và %D###

**Stochastic Oscillator** cho biết giá đóng cửa hiện tại nằm ở vị trí nào trong phạm vi cao nhất-thấp nhất của khoảng thời gian xem xét. Công thức tính:

**%K = [(Giá đóng cửa – Giá thấp nhất 14 ngày) / (Giá cao nhất 14 ngày – Giá thấp nhất 14 ngày)] × 100**

**%D = Trung bình động của %K trong 3 ngày**

Giá trị %K nằm trong khoảng 0 đến 100, với:
- **%K > 80**: chỉ ra Overbought
- **%K < 20**: chỉ ra Oversold

(Áp dụng trong thực tế giao dịch

@E0# Chiến lược 1: Mean Reversal )Giao dịch khi giá quay trở lại###

**Mean Reversal** là giả định rằng các đỉnh và đáy mạnh mẽ chỉ là tạm thời, và giá sẽ quay về trung bình cuối cùng. Chiến lược này phù hợp khi thị trường dao động trong phạm vi ###Sideway( không có xu hướng rõ ràng.

**Các bước sử dụng RSI trong chiến lược này:**

1) Sử dụng MA200 để xác định xu hướng giá - nếu giá nằm trên MA200 thể hiện xu hướng tăng, nếu dưới MA200 thể hiện xu hướng giảm
2( Đặt các vùng Overbought/Oversold tùy chỉnh, ví dụ Overbought tại RSI > 90 và Oversold tại RSI < 10
3) Mua khi RSI vào vùng Oversold và bán khi RSI vào vùng Overbought
4) Đóng lệnh khi giá quay trở lại gần SMA5

**Ví dụ giao dịch USDJPY )2 giờ):**
- Giá phá qua MA200 đi theo xu hướng tăng rồi quay lại kiểm tra lại MA200, đây là tín hiệu MA200 hoạt động như hỗ trợ
- Vì xu hướng tăng, đặt RSI Overbought tại 75 và Oversold tại 35 thay vì các mức tiêu chuẩn
- Mua khi RSI vượt qua mức thấp nhất 35 và đóng lệnh khi giá chạm MA25

@E0# Chiến lược 2: Divergence )Mâu thuẫn giữa giá và chỉ số(

**Divergence** xảy ra khi giá tạo đỉnh mới nhưng chỉ số )như RSI### lại tạo đáy mới hoặc ngược lại. Đây là tín hiệu cho thấy xu hướng hiện tại có thể yếu đi và khả năng đảo chiều xảy ra.

**Các bước sử dụng RSI trong chiến lược này:**

1( Tìm các tài sản có xu hướng rõ ràng, sau đó bắt đầu tạo mẫu hình đảo chiều như Double Top hoặc Double Bottom
2) Kiểm tra RSI xem có xuất hiện tín hiệu Bullish Divergence (RSI tạo đáy mới nhưng giá không) hoặc Bearish Divergence )RSI tạo đỉnh mới nhưng giá không)
3( Mua hoặc bán khi giá xác nhận thay đổi xu hướng, ví dụ cắt qua MA5
4) Đóng lệnh khi xu hướng mới yếu đi hoặc xuất hiện Divergence lần nữa

**Ví dụ giao dịch WTI (2 giờ):**
- Giá đang trong xu hướng giảm, tạo đáy mới )Lower Low)
- Đồng thời RSI vào vùng Oversold nhưng thể hiện Bullish Divergence, không tạo đáy mới theo giá
- Mua khi giá vượt qua MA25 và đặt Stop Loss tại đáy trước đó
- Đóng lệnh khi xu hướng tăng yếu dần

(Tổng kết

**Oversold có nghĩa là** bán quá mức, cảnh báo nhà giao dịch rằng tài sản có thể bị bán quá nhiều dẫn đến giá giảm quá mức. Trong khi đó, **Overbought )quá mua(** nghĩa là bán quá mức, cảnh báo rằng giá đã cao quá mức cần thiết.

Việc sử dụng Oversold và Overbought đúng cách cần kết hợp với các công cụ kỹ thuật khác như Moving Averages và Divergence. Không nên dựa vào một chỉ số duy nhất vì mỗi công cụ đều có hạn chế. Xây dựng hệ thống giao dịch mạnh là sự kết hợp nhiều tín hiệu để xác định điểm mua bán chính xác và giảm thiểu rủi ro