Báo cáo tài chính: Công cụ quan trọng mà nhà đầu tư cần biết

Balance Sheet là gì? Thực sự là gì?

งบแสดงฐานะทางการเงิน (Balance Sheet) không chỉ là tài liệu của văn phòng mà là bức tranh phản ánh tình hình tài chính của công ty tại một thời điểm nhất định, cho thấy doanh nghiệp có bao nhiêu tài sản, cần trả bao nhiêu nợ, và chủ sở hữu thực sự sở hữu bao nhiêu phần.

Nó là kỹ thuật giúp nhà đầu tư nhìn qua các con số lớn để hiểu rõ sức khỏe tài chính thực sự của công ty, bất kể bạn đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu hay thậm chí crypto assets.

Cấu trúc chính của Balance Sheet

Công thức đơn giản bạn cần ghi nhớ:

Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu

Tại sao gọi là Balance Sheet? Bởi vì hai bên luôn cân bằng, giống như chiếc cân đúng trọng lượng.

Tài sản (Assets): tài sản mà công ty sở hữu

Chia thành 2 loại:

Tài sản lưu động - những thứ có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng 1 năm, như tiền mặt, phải thu, hàng tồn kho, thẻ tín dụng (trong bối cảnh crypto có thể xem như crypto được lưu trong ví hợp đồng)

Tài sản cố định - những thứ mất nhiều năm mới bán được, như nhà xưởng, đất đai, máy móc, bản quyền, sáng chế

Nợ phải trả (Liabilities): nghĩa vụ tài chính

Nợ ngắn hạn - cần thanh toán trong thời gian ngắn, (trong vòng 1 năm), như phải trả nhà cung cấp, thuế chưa nộp, lương chưa trả

Nợ dài hạn - các khoản nợ dài hạn, như vay ngân hàng dài hạn, trái phiếu dài hạn

Vốn chủ sở hữu (Equity): danh tính của doanh nghiệp

Đây là phần mà chủ sở hữu và cổ đông thực sự nhận được sau khi trừ hết nợ phải trả, gồm:

• Vốn góp của cổ đông - số tiền đầu tư ban đầu
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) tích lũy - lợi nhuận tích lũy qua các năm sau khi trừ cổ tức

Cách đọc báo cáo tài chính để hiểu rõ

Bước 1: Nhớ cấu trúc nền tảng

Trước khi xem số liệu, hãy nhớ rằng báo cáo này gồm ba phần: Tài sản (Assets), Nợ phải trả (Liabilities), và Vốn chủ sở hữu (Equity). Khi bạn thấy cân bằng này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về tài khoản.

Bước 2: Đánh giá tính thanh khoản

So sánh tài sản lưu động với nợ ngắn hạn. Nếu tài sản lưu động lớn hơn, cho thấy công ty có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn, điều này rất quan trọng đối với nhà đầu tư vì thể hiện độ an toàn của khoản đầu tư.

Bước 3: Phân tích khả năng sinh lợi

Xem phần vốn chủ sở hữu. Nếu lợi nhuận tích lũy tăng qua các năm, cho thấy công ty có khả năng sinh lợi liên tục. Nếu lợi nhuận tích lũy tăng mạnh hoặc có dấu hiệu lỗ, đó là cảnh báo.

Bước 4: So sánh với các công ty khác trong cùng ngành

Thành phần của Balance Sheet khác nhau tùy ngành, vì vậy so sánh trong cùng ngành sẽ có ý nghĩa hơn.

Nơi nào tìm dữ liệu Balance Sheet?

Nhà đầu tư Việt Nam có thể kiểm tra báo cáo tài chính của công ty tại website Datawarehouse.dbd.go.th, vào mục “ข้อมูลนิติบุคคลและงบการเงิน” rồi nhập tên doanh nghiệp quan tâm.

Bạn có thể xem báo cáo tài chính của các năm khác nhau, so sánh với các công ty cùng ngành, và xem các tỷ số tài chính khác.

Những lưu ý khi đọc bảng cân đối kế toán

1. Dữ liệu quá khứ: Balance Sheet thể hiện dữ liệu tại ngày lập, không phải dữ liệu theo thời gian thực. Nếu có sự kiện quan trọng xảy ra sau ngày đó, số liệu có thể không còn phù hợp.

2. Rủi ro từ việc chỉnh sửa số liệu: Một số công ty có thể dùng các phương pháp kế toán khác nhau để thể hiện hình ảnh đẹp hơn, do đó các tỷ số tài chính có thể gây hiểu nhầm.

3. Ảnh hưởng của môi trường: Tình hình kinh tế biến động (lạm phát, lãi suất, giảm giá tiền tệ) có thể làm cho các số liệu trong nhiều năm không thể so sánh trực tiếp, cần xem xét bối cảnh.

4. Giới hạn về thời gian: Balance Sheet chỉ là một bức tranh tại một thời điểm, không thể phản ánh toàn bộ câu chuyện. Cần xem thêm báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và các tín hiệu thị trường.

Tóm lại

Balance Sheet là công cụ quan trọng phản ánh thực tế của công ty qua việc thể hiện rõ ràng tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Dù bạn là nhà quản trị lập kế hoạch chiến lược hay nhà đầu tư quyết định, việc hiểu cách đọc báo cáo này sẽ giúp bạn đánh giá chính xác vị thế và tiềm năng của doanh nghiệp.

Nhưng không kém phần quan trọng, hãy xem xét các dữ liệu khác như báo cáo kết quả kinh doanh, xu hướng giá, tin tức và các yếu tố thị trường để có bức tranh rõ ràng hơn và ra quyết định đầu tư chính xác hơn.